Ondanks de vrees dat AI (artificiële intelligentie) al ons werk zal afpakken en de mens dus overbodig zal maken, kan het lezen van het boek van Elke Geraerts je wel overtuigen om minder bevreesd de wereld te bekijken.
Ze heeft het in haar boek over Authentieke Intelligentie (AI), een typisch menselijke eigenschap. En misschien is het niet zo verwonderlijk dat AI tegenover AI komt te staan, authentieke intelligentie tegenover artificiële intelligentie.
Het is goed om van in het begin duidelijkheid te scheppen en daarom wordt in de inleiding een definitie gegeven van wat authentieke intelligentie is: het vermogen om je eigen unieke menselijke kwaliteiten te versterken en te gebruiken. De mens is kan zichzelf heruitvinden, heroriënteren, een nooit eerder verkend pad bewandelen. Hij verlegt zijn grenzen elke dag opnieuw. Ook is er ons vermogen om verzet te bieden, in weerstand te gaan. Bovendien zijn mensen in staat om te fantaseren, beschikken ze over verbeeldingskracht, kunnen ze creëren. En ten slotte, een écht menselijke kracht ... het vermogen om authentieke relaties aan te gaan met andere mensen.
Meer en meer zijn we er van overtuigd dat het leven niet voorbestemd is/hoeft te zijn. We kunnen er richting aan geven, onze weg bepalen ondanks de hindernissen die we tegenkomen. Hoe je als mens omgaat met je mentaal kapitaal zal bepalen hoe gelukkig, betekenisvol en autonoom je door het leven gaat. Zelfbewustzijn is de eerste stap om meer uit je leven te halen. Vervolgens komt de actie, iets doen. Dit kan als je de juiste mindset hebt, als je brein de juiste instellingen heeft (gebaseerd op je persoonlijkheidskenmerken, gebaseerd op de Big Five).
Maak je geen zorgen, de ingesteldheid kan je omwille van de neuroplasticiteit aanpassen. Je kan dus je mindset verschuiven van 'vast' naar 'groei'. En dat is maar goed ook zodat je kan gaan van de persoon die je vandaag bent naar de persoon die je zou willen zijn. Een authentiek persoon is bereid om, vanuit zelfcompassie, te werken aan de eigen zwakten. Hoe meer pogingen je waagt, hoe meer ervaring je opdoet, áls je bereid bent er van te leren. Via zelfcontrole, bewustzijn, focus en optimisme kan je als individu je veerkracht verhogen.
Zet je dus achter het stuur van je bestaan. Met volhouden en gemotiveerd blijven kan je jezelf 'herprogrammeren'.
Uit onderzoek bleek dat we als mens onze eigen overredingskracht onderschatten en dat we het moeilijk hebben met 'neen' zeggen. We zijn dus geneigd om op vragen 'ja' te antwoorden omdat er in onze hersenen een lichte paniek ontstaat door de vraag. Onze hersenen worden 'gekaapt' en de rust keert maar terug als er een antwoord gekomen is. Denk maar aan de rode bolletjes bij de apps op je smartphone die aangeven dat er een onbeantwoord bericht is. Voor heel wat mensen iets wat de aandacht trekt en waarover ze maar rust kunnen vinden als het bericht behandeld is. Hoe meer je dit limbisch systeem (systeem 1 denken, snel denkpatroon) voedt, hoe luider het zal klinken en hoe minder je het rationeel systeem (systeem 2 denken, traag denkpatroon) zal horen. Je zal dus meer geneigd zijn om in te gaan op je impulsen. Het is dus van belang om de 'denkende mens' terug op de voorgrond te laten treden. Door na te denken en 'nee' te zeggen, kan je eigenaarschap opeisen over je leven. Authentieke intelligentie is dus niet alleen weten wat je wil, maar ook de moed hebben om tegen de stroom in te gaan. Geef jezelf het advies dat je aan anderen zou geven en onderhandel alsof je voor je beste vriend onderhandelt. En wees je ervan bewust dat multitasken niet aan de mens is gegeven. Laat je dus niet afleiden door de 'konijnen als je op de olifant jaagt'.
Creativiteit wordt de onderscheidende eigenschap in de toekomst. Artificiële intelligentie zal immers alle repetitieve en uitvoerende taken doen. Het belangrijkste bezit voor een modern bedrijf wordt dus het creatief kapitaal. Innoveren, ontwerpen en problemen oplossen. En dit vanuit de menselijke mogelijkheid om vooruit te denken en een visie te delen met anderen. Creatieve leiders zijn op zoek naar de 'bigger picture' om de overload aan kennis en informatie aan te kunnen ophangen of om deze te kunnen kaderen. Binnen de psychologie spreekt men vaak over 'divergent denken' (letterlijk: uiteenlopend denken). De stadia in dat proces worden veelal gevat in 5 stappen: preparatie, incubatie, inzicht, evaluatie en uitwerking. Creatief zijn heeft niets te maken met een bepaald hersendeel maar alles met de verschillende verbindingen die ontstaan in de netwerken binnen ons brein. Zo ook kan een kunstenaar vaak maar creatief scheppen wanneer hij/zij in verbinding is met de wereld, met de omgeving. Het is door het goed kennen van de context, toewijzing en focus dat men creëert. Om alle opgedane informatie te kunnen verwerken, heb je vervolgens rust nodig. In deze fase van het creatieproces sluit je je wel af. Dat zorgt er voor dat de sluizen kunnen open gaan, dat de verschillende netwerken met elkaar verbinden zodat je een AHA-moment beleeft. De volgende stap is je creatie kritisch te gaan beoordelen en nog beter, te laten beoordelen. Ten slotte is er het uitwerken van de creatie, vaak het moeilijkste deel van het proces. Op die momenten is 'grit' belangrijk: het vermogen om, ondanks tegenstand, door te zetten en te investeren in het project.
Vandaag missen we, zoals velen aanvoelen, authentieke verbondenheid. In welvarende landen behoort eenzaamheid tot één van de belangrijkste problemen van deze tijd. Nochtans is de wetenschap het er over eens dat een groot sociaal netwerk een goede bescherming is tegen fysieke en mentale aandoeningen. Het is de belangrijkste voorspeller voor een lang en gelukkig leven. Wie wil dat nu niet?! Buiten onze fysieke omgeving leven we tegenwoordig ook in een 'onzichtbare stad', het internet. We beschikken door het internet over mogelijkheden om contact te blijven behouden of opnieuw op te nemen. Maar internet en de digitalisering hebben er ook voor gezorgd dat er meer subculturen ontstaan en meer diversiteit. Dat houdt in dat wanneer internet-tribes hun activisme (rondom hun gemeenschappelijk doel) vertalen naar de echte wereld, dan knettert het. In de bedrijfswereld is er sinds de jaren '90 heel wat te doen om 'teams' en team spirit. Er wordt nog steeds massaal ingezet op groepssfeer om het team productief te laten zijn. Maar ondertussen weten we dat dit niet werkt. Sommige 'sterspelers' geraken geremd in een team en hebben nood aan alleen gelaten worden om optimaal te kunnen functioneren. Hackman kwam uit op de 60-30-10 regel: 60% van het teamsucces wordt bepaald voor het team ontstaat (door context en de kwaliteiten van de leider), 30% wordt bepaald aan de start (hoe elkaar leren kennen, eerste contacten/afspraken) en 10% door wat het team uiteindelijk doet. Er is dus meer nodig dan louter een team. Nog beter zou het zijn als de medewerkers van het team elkaar zien als een soort 'familie', waarbij het team doorgroeit naar een 'stam'. Deze stam zal flexibeler omgaan met veranderende omstandigheden omdat ze kunnen werken vanuit onderling vertrouwen. Dat vertrouwen is heden soms ver te zoeken hoewel het belangrijk is in een omgeving waarin het risico toeneemt en de onzekerheid stijgt. Probeer dus vertrouwen te bekomen door te vertrekken vanuit een set gemeenschappelijke waarden, door de waarden waarin je gelooft daadwerkelijk uit te dragen (= het waarom). Als organisatie is het belangrijk dat je je medewerkers inspireert om dit te doen en de neuzen in dezelfde richting zet. Verwacht echter geen grote stappen in het wederzijds vertrouwen op korte termijn, maar elk stapje in de goede richting is een stap vooruit. Ook wat betreft work/life-balans ... is men meer en meer op weg naar work/life integration, beiden lopen in elkaar over en het kan georganiseerd worden op maat van het individu. Het werk is dus een van de vele levensdomeinen van het individu, welk een beperkte hoeveelheid energie heeft en deze verdeelt over die verschillende domeinen. Als je werk gebruik maakt van je talenten en je er passie voor kan opdragen, dan kan het zijn dat dit domein je energie minder wegvreet of zelf kan geven. Zolang het maar niet té wordt, want té is nooit goed, behalve in tevreden.
Authentieke Intelligentie - Waarom mensen altijd winnen van computer, Elke Geraerts, Uitgeverij Prometheus, 2019, ISBN 9789044640557