Luc Swinnen schreef reeds 6 boeken en staat gekend als internationaal expert rond stress en burn-out. Als arts is hij steeds op zoek naar de wetenschappelijke basis van de zaken, als schrijver (artiest) is hij constant bezig zijn wetenschappelijke inzichten te vertalen naar een voor de modale mens begrijpbare taal.

Ik ben blij dat ik de 2 boeken rond de nervus vagus samen gekocht heb. Want zijn kunst om ingewikkelde materie op een eenvoudige en heldere manier te brengen, maken dat de beiden boeken lezen als een trein. Na het lezen van het eerste boek, wil je zeker ook het tweede lezen. In tegenstelling tot sommige auteurs, is boek 2 geen actualisatie van boek 1. Uiteraard gaat men nog eens kort in op de zaken die opgenomen staan in boek 1, maar dit wordt aangevuld met heel wat nieuw materiaal en vooral ... met praktische oefeningen om aan de slag te gaan met de inzichten die opgenomen zijn in de boeken.

Wat weet Luc Swinnen ons te vertellen?

Hij begint met de reeds gekende materie van onze oerreacties: freeze, fight, flight (verstarren, vechten, vluchten). Hij brengt deze in verband met het zenuwstelsel van de mens. De vecht-/vluchtreactie koppelt hij aan het orthosympatisch zenuwstelsel waarbij energie vrijgezet wordt welke ons in beweging doet komen. We zullen dan deze energie gebruiken om dingen gedaan te krijgen. Echter, wanneer deze energie chaotisch is, dan zal deze niet efficiënt gebruikt worden maar gebruikt voor het vechten of vluchten. Deze laatsten kunnen fysiek zijn, maar ook verbaal/mentaal/...

De alleroudste oerreactie die we kennen is de freeze, het verstarren of bevriezen. Deze wordt gelinkt met de parasympathicus. Als deze sterk geactiveerd wordt, kan dat leiden tot een toestand die al eens beschreven wordt als een persoon die aan de grond genageld staat en/of met de mond vol tanden. Deze reactie koppelt de auteur aan de dorsale nervus vagus.

Door de evolutie heen is gebleken dat er eigenlijk nog een vierde reactie is, namelijk connectie. Als de omgeving als veilig aanvoelt en rust aanwezig is, dan zullen mensen, via de ventrale nervus vagus (ook onderdeel van de parasympathicus), zich op hun gemak voelen en de neiging hebben om verbinding te maken met anderen, hun omgeving. Op deze manier wordt volgens Luc Swinnen ook verklaard waarom onze soort het historisch gehaald heeft, wetende dat we niet de sterkste soort waren. Het is juist onze onderlinge verbinding, het samenspel dat er voor gezorgd heeft dat we tegenstanders aankonden, zelfs tegenstanders die sterker waren dan elk individu van de groep.

Triggers zorgen ervoor dat we snel verzeild geraken in een manier van reageren die gelinkt is aan de orthosympaticus of de dorsale nervus vagus. Glimmers doen net het omgekeerde en zorgen ervoor dat we handelen vanuit de modus van de ventrale nervus vagus. Het zal je intussen wel al duidelijk zijn dat deze modus veelal beter is. Hoewel de auteur duidelijk aangeeft dat de 3 modi van belang zijn en positieve kanten hebben. 

Ankers zijn elementen die ons helpen om 'verankerd' te zijn in de toestand van de ventrale nervus vagus. Het helpt ons om naar die toestand te kunnen terugkeren, zelfs wanneer we geconfronteerd worden met een situatie die ons naar het orthosympatisch of de dorsale nervus vagus trekt. Uiteraard is hiervoor oefening nodig.

Terwijl triggers en glimmers zaken zijn die je als het ware overkomen, zijn hulpbronnen zaken die je bewust doet. Bijvoorbeeld het opbellen van je beste vriend(in), een wandeling maken, muziek luisteren, ... Dit alles met als doel om terug te komen in een toestand van de ventrale nervus vagus. Dus met een gevoel van rust en veiligheid.

Zowel in boek 1 als in boek 2 geeft Luc Swinnen praktische oefeningen mee die je kunnen helpen om de toestand te herkennen, toe te werken naar een toestand waarin de ventrale nervus vagus actief is en hoe je je hier kan verankeren om zonder vrees naar de orthosympaticus te kunnen gaan om de energie te bekomen die je nodig acht om actief de zaken aan te pakken die momenteel op je pad liggen. En dit dus zonder 'door te slaan' en in die status verzeild te geraken.

Beiden boeken zijn zeer de moeite waard om te lezen. Zeker in deze tijden waar stress (en burn-out) hoogtij vieren en we het gevoel hebben om 24/7 'aan te staan'.

Zorg goed voor jezelf !

Activeer je nervus vagus - Luc Swinnen - Uitgeverij Lannoo, Tielt, 2021 (10e druk 2023) - ISBN 978 94 014 7625 6

Versterk je nervus vagus - Luc Swinnen - Uitgeverij Lannoo, Tielt, 2023 (4e druk 2024) - ISBN 978 94 014 8465 7