We hebben allemaal al eens gewerkt voor een slechte baas of leidinggevende die er in onze ogen niets van bakte. Toch heeft de baas een verantwoordelijkheid tegenover zijn medewerkers. Hij/zij moet de medewerkers zien én hun proberen geven wat ze nodig hebben, bij voorkeur voor ze er zelf om vragen.
Maar let op, niet alles is de fout van de (slechte) baas. Soms ligt de oorzaak bij de luie werknemer. Exact halverwege het boek begint deel 2 dat net hierover gaat, namelijk ‘omringd door luie werknemers: waarom bepaalde medewerkers zoveel moeite hebben om de klus te klaren’.
Hoe dan ook, beide partijen moeten snappen dat ze in symbiose werken en dat ze afhankelijk zijn van elkaar om alles goed te laten functioneren. De meeste bazen proberen hun best te doen, baas zijn is immers geen gemakkelijk iets. Dat laatste zorgt er voor dat het belangrijk is dat ook bazen durven om hulp vragen bij het invullen van hun functie. Leiding geven is te beschouwen als een ambacht waarin we allemaal een leercurve te doorlopen hebben. De verantwoordelijkheid die ermee samengaat wordt soms onderschat en het is de taak van de leider om ervoor te zorgen dat de medewerkers gefaciliteerd worden in hun werk en dat hij/zij het geheel bij elkaar houdt.
Bazen moeten dus niet alleen geïnteresseerd zijn in de zakelijke kant met cijfers, boordtabellen, KPI’s, … maar minstens evenzeer in hun medewerkers als mens.
Het is dus belangrijk dat bazen weten hoe ze best communiceren met hun medewerkers en hoe ze deze laatsten met hun boodschap echt kunnen bereiken, hoe ze hen kunnen beïnvloeden (op een positieve manier) om het werk te doen. Hierbij is wat ze zelf doen, het voorbeeld dat ze stellen meer zeggend dan de positie die ze bekleden binnen de organisatie.
De baas is wie je bent. Leiden is wat je doet.
In het boek, Omringd door idioten, werd er gewerkt aan de hand van 4 kleuren of persoonlijkheidstypen om de mensen in te delen. Aangezien bazen ook mensen zijn, kunnen ook zij ingedeeld worden volgens de 4 kleuren: rood, geel, groen en blauw. Dit afhankelijk van de 2 assen: taakgericht versus relatiegericht, introvert versus extravert.
Het gedrag van een ander lezen is op zoek gaan naar patronen in het gedrag dat een ander toont en dat je kan waarnemen. Aan elke kleur zijn positieve, sterke punten maar ook negatieve, zwakke punten. Het ene kan niet zonder het andere, als de 2 zijden van een muntstuk.
Op basis van de 4 kleuren zijn er 8 verschillende gedragstypen te bepalen: de organisator, de uitvoerder, de motivator, de inspirator, de helper, de ondersteuner, de coördinator en de waarnemer. Hierbij zijn de schuingedrukte gedragstypen de ‘zuivere kleur’ terwijl de andere de ‘tussenkleur’ vormen. Zo is de organisator het gedragstype blauw-rood, de motivator het gedragstype rood-geel, de helper het gedragstype geel-groen en de coördinator het gedragstype groen-blauw.
Hoe meer factoren een rol spelen, hoe moeilijker het wordt om de nuances te zien. Het is dus een kwestie van je vaardigheden te trainen om de kleine signalen op te vangen. Vooral in die situaties dat de ander ervan uitgaat dat niemand hem/haar ziet.
Het probleem is dat veel mensen gemakzuchtig zijn en niet de moeite doen om te leren hoe anderen functioneren. Ze beweren af te gaan op hun gevoel waarbij ze dus de kardinale fout maken dat ze van zichzelf uitgaan. Ze beoordelen en evalueren de ander op basis van zichzelf. Maar het is niet omdat jij gelijk hebt, dat de ander sowieso ongelijk heeft.
Om dit uit te klaren moet er gecommuniceerd worden. Maar dat loopt soms niet gesmeerd. En dan kan stress optreden. Dat op zich is een oorzaak om gedrag te vertonen vertrekkend vanuit ons persoonlijkheidstype, gebaseerd op eerdere ervaringen. Ken je belangrijkste stressfactoren en trap niet in de valkuil.
Ook de medewerker heeft invloed op hoe de dingen geregeld zijn. De opvatting ‘Het is de verantwoordelijkheid van de baas dat alles goed functioneert, daar wordt hij voor betaald, het is zijn zaak en niet de mijne’ is wat kort door de bocht. Als alle verantwoordelijkheid bij de baas wordt neergelegd kan de schuld van uitgebleven resultaten inderdaad bij hem gelegd worden en als je hem niet begrijpt, kan je hem een idioot noemen.
Of de medewerker kan proberen om zelf greep te krijgen op de situatie. Als hij/zij echt een verandering tot stand wil brengen, moet hij/zij soms werken met het enige waarover hij/zij volledige controle heeft: zichzelf. Als het in het eigen belang is, neem dan de verantwoordelijkheid om de dingen beter te laten functioneren. Daar zal uiteindelijk iedereen van profiteren.
Tips wanneer je geconfronteerd wordt met een baas met volgende kleur:
Ondanks het feit dat 2 personen hetzelfde profiel hebben, kunnen ze alsnog verschillend zijn. Dit is een gevolg van de drijfveren van elkeen. Een drijfveer is datgene wat een mens aanzet om ’s morgens uit bed te komen. Deze kunnen variëren van persoon tot persoon en voor een zelfde persoon over de tijd. Het kunnen werken aan zaken die een bepaalde drijfveer bevredigen, verhogen onze passie en energie.
Een goede baas zal niet alleen kijken naar de kleuren en de drijfveren, maar ook naar de combinatie van competentie en betrokkenheid, welke bestaat uit motivatie (wil ik?) en zelfvertrouwen (kan ik?). Afhankelijk van hoe hoog je scoort op deze 3 ‘items’ zal de baas op een andere manier met je omgaan om je maximaal te ondersteunen in het uitvoeren van het opdrachten. Opgelet, een baas is geen superman en kan niet zomaar in jouw hoofd kijken om te bepalen wat je concreet nodig hebt. Het komt er op aan om samen te werken.
In de volgende blog wordt deel 2 van dit boek beschreven.
Omringd door slechte bazen en luie werknemers: Hoe omgaan met idioten op de werkvloer - Thomas Erikson – 2018, 1e druk 2022 – HarperCollins Holland, Amsterdam – ISBN 978 94 027 1043 4
