Louis Cauffman definieert Oplossingsgerichte coaching als het helpen van de deelnemer om de vastgeroeste positie van waaruit hij/zij problemen ziet, los te laten. De problemen worden bekeken als wensen tot verandering die dus uitdagingen vormen. Door vragen te stellen zorgt de coach dat de deelnemer bij zichzelf (deel)oplossingen en/of krachtbronnen kan ontdekken. Ieder van ons heeft immers vanuit ervaringen een rugzak waarin potenties aanwezig zijn, zaken die we goed kunnen en/of graag doen, maar welke soms door omstandigheden onder een laag stof zijn geraakt en dus in bij een eerste blik aan het zicht onttrokken.

De krachtbronnen van de deelnemer zijn potenties om het doel dat gesteld is te bereiken. Het waarderen helpt deze krachtbronnen te ontdekken en toe te passen. Met andere woorden, het is belangrijk om het doel helder te stellen, na te gaan wat er al aanwezig is bij de persoon zelf dat hem/haar op weg kan helpen om dat doel te bereiken. En kijk hierbij niet naar zaken die de persoon reuzenstappen zou doen zetten, het gaat hem veelal juist om die zaken die de persoon kleine stappen vooruit doen zetten. Zolang ze maar in de juiste richting worden gezet en volgehouden.

In het kader van werkrelaties worden volgende tips aangehaald:

• dring je hulp niet op
• bouw aan samenwerking
• neem de tijd
• bied waardering, positieve ondersteuning en erkenning
• ga na wat de deelnemer zeker wil behouden? wat gaat er nu al goed?
• concretiseer het doel? wat wil je anders zien?
• zoek naar de uitzonderingen? waar gaat het wel al eens in de richting van het gewenste?
• geef hoop dat verandering wel degelijk mogelijk is

Insoo Kim Berg geeft aan dat Oplossingsgericht coachen een kort proces is. Het concentreert zich op mogelijkheden en kansen in plaats van problemen. Bovendien staat de deelnemer centraal en wordt gekeken wat er reeds in hem/haar aanwezig is om mee aan de slag te gaan.

Er zijn een 10 axioma’s waarop Oplossingsgericht coachen zich baseert:

1. als het werkt, laat het dan zo
2. als iets ooit effect had, doe het dan vaker
3. als het niet werkt, doe dan iets anders
4. verandering is constant en onvermijdelijk
5. de toekomst is onderhandelbaar en wordt geschapen
6. kleine oplossingen kunnen tot grote veranderingen leiden
7. problemen en oplossingen zijn niet altijd direct aan elkaar gerelateerd
8. geen enkel probleem doet zich de hele tijd voor
9. stel vragen, maar vertel niet wat de ander zou moeten doen
10. geef complimenten

Het boek staat doorweven van de praktijkvoorbeelden om toe te lichten wat er in de ‘theorie’ wordt meegegeven. Hoe je mensen kan aanzetten om hoopvol in de toekomst te laten kijken, op zoek te gaan naar (soms kleine) lichtpuntjes op hun weg naar het beoogde doel, …

Je zou de link voor een stukje kunnen leggen met de positieve psychologie en de redenering van de mensbeelden waarbij we hier uitgaan van Theorie Y. Mensen zijn van nature goed en doen hun uiterste best in moeilijke omstandigheden, ze willen moreel juist handelen en opschieten met anderen, maar ze willen eveneens geaccepteerd en gewaardeerd worden, willen kunnen zorgen maar ook ‘voor gezorgd worden’, …

Door te werken vanuit dit positief mensbeeld, met een open geest, niet wetend en door het stellen van de juiste vragen, kan de ander een duidelijk beeld krijgen van wat de veranderwens is, welk doel er nagestreefd wordt en welke eerste (kleine) stap hij/zij nu al kan zetten om op weg te gaan naar dat gewenste doel. Want één ding is zeker, als je nooit die eerste stap zet, zal je je doel nooit bereiken.

En uiteraard kennen we allemaal tegenslagen in het leven waardoor we het gevoel hebben even niet vooruit te geraken of zelfs een terugval gekend te hebben. Dan is het de kunst om kalm te blijven, te erkennen (niet te veroordelen), na te gaan wat kan helpen om er mee om te gaan en wat nodig is om terug op het spoor te komen op weg naar het gewenste doel. Misschien is het goed om na te gaan, gezien de ervaring/gebeurtenis, of je vooropgesteld doel nog steeds voor jou van toepassing is. Durf vervolgens je weg te hervatten.

Coert Visser stelt dat oplossingsgericht werken een manier is van omgaan met problemen en doelen waarbij wat eerder heeft gewerkt opnieuw wordt toegepast. Met andere woorden, doen wat werkt. Hij wijst hierbij op de 3 belangrijke psychologische voordelen: de nadruk op het positieve geeft mensen perspectief, de aandacht voor wat al eerder heeft gewerkt biedt mensen het vertrouwen dat succes bereikbaar is, en het zetten van kleine stappen geeft een gevoel van invloed en controle. Dus blijf niet hangen in analyses maar zet in op nuttige manieren om vooruit te komen. De oplossingsgerichte methode is een resultaatgerichte methode.

De auteur duidt vijf verschuivingen in het denken over verandering:

1. van defectgerichtheid naar succesgerichtheid
2. van abstracte doelen naar concrete doelen
3. van externe naar interne oplossingen
4. van geplande verandering naar de aanpak van ‘één stap vooruit’
5. van top-down gestuurd naar bottom-up

In hoofdstuk 3 komt Coert Visser tot het 7-stappenmodel van het oplossingsgericht werken:

1. verhelder de veranderbehoefte
2. definieer de gewenste toestand
3. stel vast waar je nu al staat
4. analyseer eerdere successen
5. bepaal ‘één stap vooruit’
6. volg de vooruitgang op
7. stel verdere veranderbehoefte vast

In 2 aparte hoofdstukken worden deze 7 stappen gedetailleerd toegelicht.

De meest gekende technieken die gebruikt worden binnen oplossingsgericht werken en die uitgebreid besproken worden in het boek zijn de wondervraag, de schaalvraag, het stellen van copingvragen en het geven van complimenten.

Doorheen het boek wordt alles duidelijk gemaakt aan de hand van praktijkvoorbeelden, tips & tricks, hands-on vragen, … Je kan er dus onmiddellijk zelf mee aan de slag en de opgedane kennis toepassen. Je zal zelf ondervinden dat het snel wat oplevert en je echt vooruit kan helpen. Veel succes ermee.

Oplossingsgerichte coaching – Simpel werkt het best, Louis Cauffman, Boom uitgevers, 3^e druk 6^e oplage oktober 2023, ISBN 978 90 2440 384 4

Oplossingsgericht coachen, Insoo Kim Berg & Peter Szabó, Uitgeverij Thema, 10^e druk 2019, ISBN 978 90 5871 817 4

Doen wat werkt – Oplossingsgericht werken, coachen en managen, Coert Visser m.m.v. Gwenda Schlundt Bodien, Van Duuren Media B.V., 9^e druk april 2018, ISBN 978 90 8965 018 4