Piekeren is een heel alledaags onderwerp waar we allemaal mee geconfronteerd worden. het is 'des mensen'.
Filip Raes, hoogleraar psychologie aan de KU Leuven, is internationaal bekend om zijn baanbrekend onderzoek naar piekeren.
In zijn eerste boek 'Weg van piekeren - actie als remedie', gaat hij op zoek naar wat piekeren is en vooral, hoe kan je er iets aan doen.
Dat is ook direct zijn antwoord. Je kan piekeren niet zomaar stopzetten en verwijderen. Het zal er altijd zijn. Maar je kan er wel op een andere manier mee omgaan waardoor het er is, zonder dat het je weerhoudt van te doen wat je zou willen doen.
Dé remedie tegen piekeren ... ACTIE. Of zoals Filip Raes het zelf zegt in zijn boek, PiTA: Aan het Piekeren? Teken voor Actie.
Piekeren is vaak een angstig zijn voor wat de toekomst kan brengen (vooruit piekeren) of somber zijn om wat er gebeurd is (achteruit piekeren). Zowel bij angst als somberheid is actie een goed middel om de piekergedachten te milderen en er op een betere manier mee om te gaan. Bij angst kan dat gaan om een blootstellingstherapie terwijl het bij somberheid eerder zal gaan om gedragsactivatie. Nogmaals, besef goed dat wegduwen van piekergedachten géén oplossing is en deze alleen op een later moment heviger laten opduiken (zoals de strandbal die je onder water probeert te houden).
Om de juiste actie te weten te komen, kijk je best naar wat je aan het vermijden bent met je piekergedachten. De vermijding wijst je veelal de juiste actie. Daarin moet je dan nagaan of het gaat om dingen die je kan oplossen (die in je cirkel van invloed liggen) of zaken zijn die je niet kan oplossen (in je cirkel van betrokkenheid). In het eerste geval kan je een stappenplan uitwerken, met stapjes die zo klein zijn als nodig om ze te kunnen realiseren zonder terug in piekeren over te gaan. In het geval het gaat om iets waar je zelf niets aan kan doen, is het belangrijk dat je, eens je het piekeren opmerkt, deze met mildheid en begrip behandeld. Gezien de abnormale situatie (met heel veel onzekerheid) is het immers maar normaal dat je je veel zorgen maakt. Piekeren is vervelend, maar in dat geval logisch en normaal. Probeer je aandacht vervolgens op iets anders te richten, terwijl je je piekeren met die mildheid blijft beantwoorden.
Het is dus goed om op een rustig moment eens na te gaan welke activiteiten jou kunnen afleiden, verstrooien en energie geven. Iets wat je zinvol, waardevol, betekenisvol of belangrijk vindt. Op het moment dat je dan piekert kan je dan uit dit lijstje iets kiezen om je aandacht weg te krijgen van het piekeren. Probeer hoe dan ook, ondanks het piekeren, iets te doen wat je leuk vindt en je welbevinden verhoogt. Zelfzorg, zowel preventief als curatief, is een goed uitgangspunt.
In het tweede boek, 'Morgen stop ik met piekeren - dit is geen mindfulnessboek', gaat Filip Raes dieper in op het onderwerp piekeren.
Het eerste hoofdstuk is een korte opfrissing van de inhoud uit boek 1.
In hoofdstuk 2 worden manieren beschreven om het piekeren te verzachten. Veelal gaat het om zeer eenvoudige manieren, misschien zelfs 'trucjes', om het piekeren te milderen, zonder het weg te duwen en al zeker niet met de intentie van het te stoppen. Piekeren is nu eenmaal iets wat eigen is aan mensen. Het stoppen is onmogelijk, het wegduwen helpt ook niet, zeker niet op de (iets) langere termijn.
Enkele van de manieren: spreek jezelf toe zoals een coach zijn cliënt toespreekt, geef je piekergedachten een naam of bekijk het in je verbeelding of het je eigen kleine "ik" is die met de piekergedachte zit, gebruik de piekerbeslisboom, ...
In hoofdstuk 3 gaat het hem om anderen, die last hebben van het piekeren, bij te staan en ondersteuning te bieden. Want omgaan met eigen gepieker is één ding, maar een ander op een adequate wijze bijstaan in het piekeren, is nog een heel andere zaak. Ook hier kan je zeker gebruik maken van de bovenstaande manieren (om je eigen gepieker te verzachten) in het bijstaan van anderen.
Hoofdstuk 4 ten slotte geeft een woordje uitleg over wat mindfulness eigenlijk is. De meerwaarde die het al dan niet kan bieden voor piekeren. En ... het geeft ook aan of het boek wel dan niet toch een beetje een mindfulnessboek is.
Als je op basis van bovenstaande wat op je honger blijft zitten (wat ook min of meer de bedoeling is, je louter triggeren) dan raad ik je aan om het boek vandaag nog te bestellen en niet te lang te wachten met het lezen ervan. Ik beloof je dat het je zeker gerust zal stellen en je manier van omgaan met piekeren voor eens en altijd zal wijzigen.
Ik wens je piekervrije dagen toe !
Weg van het piekeren - Actie als remedie, Filip Raes, Uitgeverij Lannoo nv, Tielt, 2020 (8e druk 2024), ISBN 978 94 014 7215 9
Morgen stop ik met piekeren - Dit is geen mindfulnessboek, Filip Raes, Uitgeverij Lannoo nv, Tielt, 2023, ISBN 978 94 014 9611 7
